Jakim zasadom podlega praca w nocy osoby niepełnosprawnej i gdzie jej szukać?
Praca w godzinach nocnych to wyzwanie dla każdego, ale dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności może stanowić jeszcze większe obciążenie. Czy jednak oznacza to, że jest całkowicie zakazana? Niekoniecznie. Choć prawo jasno określa ograniczenia dotyczące pracy w nocy, istnieją wyjątki, które pozwalają na jej wykonywanie w określonych warunkach. Jeśli rozważasz taką możliwość, warto wiedzieć, jakie masz prawa, jakie obowiązki ma pracodawca i czy możesz liczyć na dodatkowe wynagrodzenie.
W tym artykule znajdziesz wszystkie niezbędne informacje dotyczące zatrudnienia osób niepełnosprawnych na nocnych zmianach. Dowiesz się, jakie stanowiska są dostępne, jakie formalności trzeba spełnić oraz w jaki sposób możesz domagać się swoich praw. Sprawdź, czy praca w nocy to dobre rozwiązanie dla Ciebie i na co zwrócić uwagę, zanim podpiszesz umowę.
Co oznacza praca w nocy?
Większość obowiązków w firmach jest wykonywana w ciągu dnia, ale są takie, które wymagają pracy w nocy, mimo że pracownik w tym czasie powinien odpoczywać. Z tego względu praca w nocy podlega szczególnym przepisom prawnym.
Kodeks pracy określa porę nocną jako 8 godzin między 21:00 a 07:00. Konkretne godziny pracy nocnej ustala pracodawca, np. może to być 22:00–06:00 lub 21:00–05:00. Niezależnie od wyboru, masz prawo wiedzieć, jakie godziny nocne obowiązują w Twoim miejscu pracy.
Kto nie może wykonywać pracy w nocy?
Ze względu na większe obciążenie organizmu, nie wszyscy mogą pracować w nocy. Zakaz dotyczy także Ciebie, gdy jesteś:
- kobietą w ciąży,
- rodzicem opiekującym się dzieckiem do 4 lat,
- osobą niepełnoletnią,
- pracownikiem z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności.
Czy osoby z niepełnosprawnością mogą pracować w nocy?
Zgodnie z przepisami:
- osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności mogą pracować maksymalnie 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo,
- osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem – 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.
Prawo zakazuje obu tym grupom także pracy w nocy, niezależnie od stopnia niepełnosprawności.
Wyjątki od zakazu pracy w nocy dla osób niepełnosprawnych
Chociaż praca w nocy jest zakazana, są dwie sytuacje, w których możesz ją wykonywać:
- Jeśli pracujesz w ochronie
Możesz pracować jako strażnik, portier, ochroniarz lub dozorca. - Jeśli sam o to zawnioskujesz
Musisz uzyskać zgodę lekarza medycyny pracy, który potwierdzi, że Twój stan zdrowia pozwala na pracę w nocy. Koszt badań pokrywa pracodawca. Jeśli lekarz nie wyrazi zgody na Twoją pracę w nocy, masz prawo odwołać się w ciągu 7 dni do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy.
Praca w nocy a obowiązki pracodawcy wobec pracowników
Jeśli pracodawca chce zlecić Ci pracę w porze nocnej, musi jasno określić jej godziny – przedział 8 godzin między 21:00 a 07:00. Za każdą godzinę pracy nocnej przysługuje Ci dodatkowe wynagrodzenie. Jeśli nocna zmiana wiąże się także z nadgodzinami, otrzymasz dodatek zarówno za godziny nocne, jak i za nadliczbowe.
Jeżeli pracodawca nie sprecyzuje godzin nocnych, domyślnie obowiązuje kodeksowy przedział 21:00–07:00. Niedopełnienie tych formalności może skutkować koniecznością wypłaty wyższych dodatków dla pracowników, co może być dla niego niekorzystne finansowo.
Jakie formalności musi dopełnić pracodawca?
Pracodawca ma obowiązek poinformować Cię o godzinach nocnych w firmie. Może to zrobić na dwa sposoby:
- umieszczając informacje w regulaminie pracy,
- przekazując Ci pisemną informację w ciągu 7 dni od rozpoczęcia zatrudnienia.
Prawo wyróżnia szczególną kategorię pracowników nocnych:
- osoby, które pracują co najmniej 3 godziny w nocy w każdej dobie,
- osoby, których ¼ miesięcznego czasu pracy przypada na porę nocną.
Jeśli pracownik zatrudniony w nocy poprosi o zgłoszenie tego faktu do Okręgowego Inspektora Pracy, pracodawca ma obowiązek to zrobić. Naruszenie przepisów dotyczących pracy nocnej może skutkować grzywną w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł.
Ograniczenia czasu pracy w nocy
Pracownicy wykonujący zadania szczególnie niebezpieczne lub wymagające dużego wysiłku (fizycznego bądź umysłowego) nie mogą pracować dłużej niż 8 godzin na dobę. Jednak ograniczenie to nie dotyczy osób, które:
- zarządzają zakładem pracy (np. dyrektorzy, kierownicy, prezesi),
- uczestniczą w akcjach ratunkowych, dbają o bezpieczeństwo ludzi lub pilnują mienia (np. ochroniarze).
Ile wynosi dodatek za pracę w nocy?
Jeśli pracujesz w godzinach nocnych, przysługuje Ci dodatek do wynagrodzenia lub ryczałt.
- Standardowy dodatek za pracę w nocy wynosi 20% stawki godzinowej, obliczanej na podstawie minimalnego wynagrodzenia. Przysługuje on za każdą pełną godzinę pracy.
- Jeśli Twoja praca nocna odbywa się poza zakładem (np. w trybie zdalnym), możesz otrzymywać rekompensatę w formie ryczałtu, który musi odpowiadać wymiarowi przepracowanych godzin.
Jeżeli oprócz pracy nocnej wykonujesz również nadgodziny, masz prawo do dwóch dodatków – zarówno za pracę w nocy, jak i za nadgodziny. W przypadku ryczałtu, jeśli jego wysokość jest zaniżona, masz prawo zgłosić się do pracodawcy z roszczeniem o wyrównanie wynagrodzenia.
Czy praca w nocy daje prawo do dnia wolnego?
Co do zasady – nie. Jednak jeśli pracujesz ponad standardowy wymiar godzin i Twoja nocna zmiana obejmuje nadgodziny, możesz ubiegać się o dzień wolny.
Dodatek za pracę w nocy w niedzielę i święta
Jeśli pracujesz w nocy w niedzielę lub święto, przysługuje Ci dodatkowy dzień wolny – pracodawca powinien go wyznaczyć w ciągu 6 dni kalendarzowych. Jeśli nie jest to możliwe, musi dać Ci wolne do końca okresu rozliczeniowego.
Jeżeli nie dostaniesz dnia wolnego, otrzymasz dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w święto lub niedzielę. Jeśli dodatkowo pracujesz w nocy, masz prawo do obu dodatków – za godziny nocne i nadgodziny.
Jak przygotować się do pracy w nocy mając orzeczenie o niepełnosprawności?
Praca w godzinach nocnych jest wymagająca dla organizmu. Kiedy masz orzeczenie o niepełnosprawności, jej wpływ może być jeszcze bardziej odczuwalny. Zanim zdecydujesz się na zatrudnienie w takim systemie, warto dokładnie przeanalizować zarówno korzyści, jak i potencjalne trudności.
Przed podpisaniem umowy będziesz musiał przejść badania lekarskie u specjalisty medycyny pracy. To kluczowy krok, ale równie ważne jest, abyś sam ocenił, czy Twój stan zdrowia pozwala Ci na nocną aktywność zawodową. Pomyśl również o odpowiednim planie odpoczynku po nocnej zmianie – regeneracja jest kluczowa, by uniknąć przemęczenia.
Gdzie szukać pracy nocnej dla osób z niepełnosprawnością?
Najczęściej nocne zatrudnienie dla osób niepełnosprawnych dotyczy ochrony i pilnowania mienia. Wiele firm ochroniarskich chętnie przyjmuje pracowników z orzeczeniem. Znalezienie pracy w nocy w innych sektorach, np. w produkcji czy usługach, jest trudniejsze, ale nie niemożliwe.
Możesz szukać ofert pracy na popularnych portalach, takich jak:
Warto też skorzystać z pomocy agencji specjalizujących się w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami. My Wspieramy to przykład organizacji, która pomaga kandydatom znaleźć pracę na dogodnych warunkach – także w godzinach nocnych. Działamy na terenie całej Polski.
Praca w nocy osoby niepełnosprawnej i kluczowe informacje
Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności co do zasady nie mogą pracować w nocy, jednak przepisy przewidują pewne wyjątki. Jeśli chcesz podjąć taką pracę, musisz uzyskać zgodę lekarza medycyny pracy lub zatrudnić się na stanowisku związanym z ochroną mienia. W każdej sytuacji przysługuje Ci dodatek za pracę w nocy oraz ewentualne wynagrodzenie za nadgodziny. Jeśli praca przypada na niedzielę lub święto, masz prawo do dodatkowego dnia wolnego lub 100% dopłaty do wynagrodzenia.
Przed podjęciem nocnej pracy warto upewnić się, że Twój pracodawca spełnia wszystkie obowiązki wynikające z Kodeksu Pracy – powinien jasno określić godziny nocne oraz zgłosić Cię do Okręgowego Inspektora Pracy na Twój wniosek. Niezależnie od rodzaju pracy, kluczowe jest dbanie o własne zdrowie i regenerację. Praca w nocy nie jest dla każdego, dlatego warto dobrze przemyśleć swoją decyzję, zanim podpiszesz umowę.
Źródła
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971230776/U/D19970776Lj.pdf
