świadczenie dla niepełnosprawnych

Znaczny stopień niepełnosprawności. Kompendium wiedzy nie tylko dla niepełnosprawnych

Otrzymałeś orzeczenie, w którym jest napisane, że posiadasz znaczny stopień niepełnosprawności i zastanawiasz się, z jakich ulg i przywilejów będziesz mógł teraz korzystać? Zastanawiasz się, na jaką pomoc finansową możesz liczyć i czy możesz teraz podjąć jakąkolwiek pracę? Dobrze trafiłeś.

W poniższym artykule wyjaśniamy gdzie i jaką uzyskasz pomoc, na jakie świadczenia możesz liczyć i co gdy podejmiesz zatrudnienie.

Dla sporego grona osób otrzymanie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności to wielka niewiadoma. Wielu nie wie, gdzie udać się po pomoc. Dlatego chcemy wprowadzić cię w temat. Czytając poniższy tekst, zrozumiesz podstawowe zagadnienia i będziesz wiedzieć, na jakie wsparcie możesz liczyć zarówno finansowe, jak i w życiu codziennym. Wyjaśniamy również, kiedy można się starać o znaczny stopień niepełnosprawności oraz gdzie to zrobić.

znaczny stopień niepełnosprawności
Znaczny stopień niepełnosprawności [mozaika zdjęć z osobą na wózku przy różnych czynnościach].

Komu przysługuje znaczny stopień niepełnosprawności, czyli kto może ubiegać się o orzeczenie?

Tak naprawdę jednostka chorobowa, jaką posiadasz, nie ma większego znaczenia. Bardziej istotne jest to, jak ona wpływa na twoje codzienne funkcjonowanie. W zależności jak bardzo dane zaburzenie ogranicza cię w działaniu, taki stopień zostanie ci przyznany.

Jeśli masz poważne ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu oraz potrzebujesz pomocy przy wielu czynnościach, zapewne otrzymasz stopień niepełnosprawności znaczny.

Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, czyli jak uzyskać znaczny stopień niepełnosprawności?

Do osób niepełnosprawnych o znacznym stopniu zalicza się osoby, które posiadają istotnie naruszoną sprawność organizmu, są niezdolne do pracy lub zdolne do pracy tylko w warunkach pracy chronionej, wymagające w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki oraz pomocy ze strony innych.

Istnieją dwie instytucje przyznające status osoby niepełnosprawnej równoważny ze stopniem znacznym. Otrzymanie takiego orzeczenia upoważnia do korzystania z przysługujących ulg i uprawnień.

  1. Systemem orzeczniczym do celów poza rentowych zajmuje się Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Zajmuje się wydawaniem orzeczeń: o niepełnosprawności do 16 roku życia oraz o stopniu niepełnosprawności. To tu możesz otrzymać znaczny stopień niepełnosprawności, gdy staniesz na komisji.
  2. Drugi system orzeczniczy do celów rentowych prowadzi Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wydaje on równoważną decyzję do znacznego stopnia dotyczącą całkowitej niezdolności do pracy oraz całkowitej lub częściowej niezdolności do samodzielnej egzystencji. W takim przypadku przysługuje ci obok innych przywilejów również renta.

Orzeczenia wydawane przez Powiatowe Zespoły i ZUS są to orzeczenia równoważne i w świetle prawa funkcjonują w taki sam sposób. Obie instytucje dają ci status osoby niepełnosprawnej.

Pierwsza grupa inwalidzka jako orzeczenie równoważne do znacznego stopnia niepełnosprawności

Do 1 stycznia 1998 roku funkcjonowała Komisja Lekarska do spraw Inwalidztwa  i Zatrudnienia. Zajmowała się ona wydawaniem orzeczeń o grupie inwalidzkiej. Aktualnie, jeżeli orzeczenie o I grupie inwalidzkiej było wydane bezterminowo, jest ono nadal ważne. Funkcjonuje jako orzeczenie równoważne i jest jednoznaczne ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Oznacza to, że jeżeli posiadasz dawne orzeczenie o I grupie inwalidzkiej możesz korzystać z wszystkich przywilejów i uprawnień przysługujących znacznemu stopniu niepełnosprawności.

Dodatkowo orzeczenia równoważne to również:

  1. Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji wydawane przez ZUS.

  2. Orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydawane przez ZUS,

  3. Orzeczenie o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wydane przez KRUS przed 1998 r. 

Czy można pracować, mając znaczny stopień niepełnosprawności?

Uwaga, co warto zaznaczyć na samym początku, otrzymanie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy i znacznego stopnia wcale nie oznacza, że nie możesz podjąć zatrudnienia. Zrobisz to na odpowiednio przystosowanym stanowisku pracy. Twój pracodawca może również być z otwartego rynku pracy. Nie dotyczy cię tylko i wyłącznie zatrudnienie w ZPCH.

Sprawy zatrudnienia osób niepełnosprawnych o stopniu znacznym reguluje Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych.

Twoje orzeczenie oznacza dla twojego pracodawcy, że ma obowiązek odpowiednio przystosować twoje stanowisko pracy. Dodatkowo posiadasz szereg uprawnień jako pracownik z orzeczeniem. Mają one na celu wyrównywanie szans na rynku pracy.

Znaczny stopień niepełnosprawności przywileje w pracy

Będąc zatrudnionym, możesz korzystać z przywilejów pracowniczych, do których należą:

  • skrócony czas pracy wynoszący 7 godzin w ciągu dnia i 35 godzin w ciągu tygodnia,

  • zakaz pracy w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej, chyba że na twój wniosek wyrazi na to zgodę lekarz medycyny pracy,

  • dodatkowa 15-minutowa przerwa w trakcie pracy, która jest wliczana do czasu pracy,

  • dodatkowy urlop w wymiarze 10 dni roboczych w ciągu roku kalendarzowego – korzystasz z niego w taki sam sposób jak ze zwykłego urlopu wypoczynkowego,

  • zwolnienie od obowiązku w pracy w celu odbycia turnusu rehabilitacyjnego – jego wymiar nie może przekroczyć w ciągu roku 21 dni roboczych włącznie z urlopem dodatkowym,

  • zwolnienie od obowiązku w pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, rehabilitacji lub w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego.

Dofinansowanie PFRON dla pracodawców przy znacznym stopniu niepełnosprawności pracownika

Jeżeli posiadasz znaczny stopień niepełnosprawności pracodawca, który zatrudni cię, może liczyć na wsparcie finansowe ze strony Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jest to comiesięczne dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych.

Przy znacznym stopniu niepełnosprawności kwota wsparcia wynosi 2760 zł. Jeżeli posiadasz tzw. schorzenie specjalne: upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, epilepsję, zaburzenia narządu wzroku i całościowe zaburzenia rozwojowe, to twój pracodawca otrzyma wyższe wsparcie. Kwota dofinansowania jest zwiększana o 1380 zł. Łącznie wynosi 4140 zł. Podane kwoty obowiązują od stycznia 2025 roku. 

Dodatkowo Twój pracodawca może otrzymać:

  • zwrot kosztów na wyposażenie i przystosowanie stanowiska pracy,

  • zwrot kosztów zatrudnienia pracownika wspomagającego,

  • zwrot kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego.

Jeżeli natomiast mając znaczny stopień, zdecydujesz się prowadzić własną działalność, możesz otrzymać z PFRON: 

  • dofinansowanie na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej,

  • refundację składek ZUS, która w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności wynosi 100%.

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym, czyli zniżki komunikacyjne i inne

Jeżeli posiadasz znaczny stopień niepełnosprawności lub orzeczenie równoważne przysługują ci ulgi podczas podróży PKP i PKS. Jest to:

  • 37% ulgi  na przejazdy w klasie 2 w pociągach pospiesznych, TLK, ekspresowych, IC i EC

  • 49% ulgi na przejazdy w klasie 2 w pociągach osobowych.

Jeżeli jesteś osobą niewidomą, możesz skorzystać z jeszcze większej ulgi.

  • 93% na przejazdy w klasie 2 w pociągach osobowych,

  • 51% ulgi na przejazdy w klasie 2 w pociągach pospiesznych, TLK, ekspresowych, IC, EC.

Dodatkowo, jeżeli jedziesz z opiekunem on również może otrzymać zniżkę. Jest to 95%  na przejazdy w pociągach osobowych, pospiesznych, ekspresowych oraz IC, EC.

Wymienione ulgi obowiązują również na przejazdy w PKS.

Możesz również skorzystać z ulgowych przejazdów w komunikacji miejskiej. Ich wysokość zależy od danego miasta, jednak w większości z nich osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do darmowych przejazdów, wraz ze swoim opiekunem.

Stopień niepełnosprawności znaczny a prawo do karty parkingowej

Jeżeli posiadasz znaczny stopień niepełnosprawności, możesz ubiegać się o kartę parkingową. To dokument, który pozwoli ci parkować na tzw. kopertach, czyli na miejscach parkingowych wytypowanych dla osób niepełnosprawnych. Jest ona dedykowana osobom, mającym znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

Wniosek o jej wydanie musisz złożyć w Powiatowym Zespole ds. Orzekania O Niepełnosprawności.  

Stopień znaczny ulgi – czyli do czego uprawnia legitymacja osoby niepełnosprawnej stopień znaczny?

Posiadając znaczny stopień niepełnosprawności, możesz korzystać z szeregu ulg i uprawnień. Poniżej prezentujemy ich listę:

  • zwolnienie z abonamentu radiowo-telewizyjnego,

  • ulgi na usługi telekomunikacyjne,

  • ulgowe bilety na wejścia na basen, do zoo, do muzeum, teatru lub do innych instytucji kultury i sportu.

  • prawo do preferencyjnego korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej, czyli przyjęcia do lekarza poza kolejnością – po przedstawieniu orzeczenia placówka zdrowia ma obowiązek wyznaczyć termin wizyty w ciągu 7 dni,

  • w ramach świadczeń z zakresu rehabilitacji leczniczej prawo do korzystania z wyrobów medycznych bez uwzględnienia okresów użytkowania,

  • prawo do uzyskania bez skierowania ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych finansowanych ze środków NFZ,

  • prawo do korzystania z rehabilitacji w ilości bez limitu, tak aby były dostosowane do twoich potrzeb zdrowotnych,

  • udogodnienia na poczcie w postaci  np. bezpłatnego dostarczenia paczki lub listu bezpośrednio do miejsca zamieszkania, z tym że z tej usługi mogą korzystać osoby poruszające się na wózku lub niewidome,

  • Twój opiekun może ubiegać się o wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalny zasiłek opiekuńczy.

orzeczenie o niepełnosprawności
Orzeczenie o niepełnosprawności – fragment dokumentu.

Znaczny stopień niepełnosprawności zasiłek pielęgnacyjny – gdzie się ubiegać?

Posiadając znaczny stopień niepełnosprawności, możesz ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny. Zrobisz to zwykle w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej lub w innej jednostce realizującej program świadczeń rodzinnych. Jego kwota w 2023 roku wynosi 215 zł. Jest to świadczenie, w którym nie obowiązuje kryterium dochodowe.

Natomiast jeżeli byłeś na komisji ZUS i posiadasz orzeczenie o niezdolności do pracy lub masz już ukończone 75 lat, przysługuje ci dodatek pielęgnacyjny. W tym przypadku świadczenie pieniężne będzie ci wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 294,3 zł.

Znaczny stopień niepełnosprawności, co przysługuje z PFRON?

Posiadając znaczny stopień niepełnosprawności, możesz również ubiegać się o dofinansowanie z programu: Aktywny Samorząd, realizowany w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. W ramach tego programu możesz otrzymać środki na zakup, m.in.:

  • sprzętu rehabilitacyjnego i komputerowego,

  • oprzyrządowania do samochodu wraz z montażem,

  • prawo jazdy kat. B,

  • opłacenie czesnego na studiach i uzyskanie wyższego wykształcenia.

Dodatkowo możesz uzyskać dofinansowanie w ramach programu pokonywanie barier architektonicznych i barier w komunikowaniu się.

Większość programów PFRON jest realizowana przez Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, dlatego to właśnie tam należy udać się w celu uzyskania szczegółowych informacji na temat terminów i sposobu składania wniosku w poszczególnych programach.

Podsumowanie

O znaczny stopień niepełnosprawności możesz ubiegać się niezależnie od rodzaju schorzenia, jakie posiadasz. Znaczenie ma to, w jakim stopniu z tym konkretnym zaburzeniem funkcjonujesz i jak cię ono ogranicza w codziennym życiu i czy potrzebujesz pomocy innej osoby. Lista chorób, które oznaczają przyczynę niepełnosprawności, jest dość szeroka i uniwersalna.

Posiadanie znacznego stopnia niepełnosprawności daje ci możliwość korzystania z różnych ulg np. podczas podróży pociągiem, autobusem, na wejścia do muzeum, na basen, itp. Możesz również ubiegać się o wydanie karty parkingowej, dzięki której będziesz mógł parkować na specjalnie oznakowanych miejscach parkingowych zwanych kopertą. Otrzymasz również zasiłek pielęgnacyjny z MOPS, niezależnie od twoich dochodów.

Znaczny stopień niepełnosprawności nie oznacza zakazu podjęcia zatrudnienia, a jedynie daje ci możliwość korzystania z przywilejów pracowniczych, jakimi jest skrócony czas pracy czy dodatkowy urlop. Dodatkowo twój pracodawca może ubiegać się o dofinansowanie wynagrodzeń z PFRON. Ty również możesz starać się o środki na zakup np. komputera czy sprzętu rehabilitacyjnego w ramach programu: „Aktywny Samorząd”.


Ułatwienia dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

Co daje orzeczenie w stopniu znacznym?

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności daje ci możliwość ubiegania się o dofinansowanie z PFRON w ramach programu: Aktywny Samorząd na zakup komputera czy oprzyrządowania do samochodu. Możesz ubiegać się o wydanie karty parkingowej oraz otrzymasz zwolnienie z abonamentu radiowo-telewizyjnego. Po okazaniu legitymacji możesz skorzystać z ulgowych biletów do muzeum, zoo czy na basen lub innych miejsc kulturalnych i sportowych.

Komu należy się znaczny stopień niepełnosprawności?

Stopień znaczny niepełnosprawności nie jest przyznawany na chorobę, ale ze względu na to, jak to konkretne zaburzenie ogranicza funkcjonowanie osoby. Stopień znaczny otrzymasz, jeżeli twoje schorzenie utrudnia ci funkcjonowanie w życiu codziennym w znacznym stopniu.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *